Gako horiek aldaketa-prozesuetan eta herritarren parte-hartzean hartzen joan garen zenbait ikaskuntza dira. Ideia horietako zenbait jada adierazi ditugu, era batera edo bestera, #Bherrian lanean ari garen asteetan zehar. Hitz egiten jarraitzeko partekatzen ditugu; hausnarketa horiek sakontzen jarraitu nahi dugu, praktika zehatz bilakatzeko.
Trebetasun edo dinamika ikusezinenei buruzko zenbait ideia proposatzen dizkizuegu, askotan proiektuetan gure energia eramaten dutenak. Soilik ideia batzuk, batzuetan galderak edota zenbait bideo ere bai.
MUGAK
Era horretako prozesuetan zer-nolako gauzak ezin diren aldatu aztertu behar dugu. Zerrenda luzea edo laburra izan daiteke, baina horretaz ohartu behar gara eta partekatu behar dugu. Modu horretan, prozesuetarako nolabaiteko esparrua marraztuko dugu. Mugak argi eta garbi adieraziaz, zalantzan jarri eta alda dezakegun guztiaren eremua ere marrazten dugu. Eztabaidaezin bezala marraztuta ez dagoen guztia, eztabaida daiteke. Ariketa hori prozesurako gonbita egiten duenak egin ahal izatea garrantzitsua da, haren erantzukizunaren zatia izateagatik. Mugak ezartzean, sormena eta eragozpenak gainditzen dituen energia pizten dira.
Mugak argi uzten dituzue beste pertsona batzuekin batera bultzatzen ditugun proiektuetan? Badakizue zeintzuk diren aldaketan egon behar luketen gauzak?
Sormen-mugen indarra – Brandon Rodríguez
GATAZKA
Aldaketa-prozesuak ez dira errazak. Gatazka horien parte da. Nahigabea ere baduen erronka badugu; zerbait aldatzea gustatuko litzaiguke. Denboran zehar mantentzen bada, zerbait garrantzitsua dagoelako da, aldi berean, hori gertatzea ahalbidetzen duena. Arraroa dirudi, baina egoera horietan beti bada egungo irabazia eta irabazi ezkutua.
Aldaketa lantzen hastearekin, batzuetan oreka ezegonkorrak zalantzan jarri behar dira. Geure burua behar dugu. Arduradunak ez dira kanpoan bilatu behar; etsaiek ere beren funtzioa betetzen dute, talde bezala indartsuago egiten gaituzte. Gu zuen aurka.
Taldeen argazki horrek balio digu? Beste aldetik ikusten duten zerbait galtzen ari gara? Aldeen atzean zer-nolako premiak daude, esplizituki edo inplizituki erresistentzia jartzen dutenak? Eta gure ikuspegia defendatu ordez, prozesuak defendatzen baditugu?
Why are we so attached to our things? – Christian Jarrett
POTENTZIALAK
Gertatzen den guztian funtzionatzen ez duena ikusteko programatuta gaude. Askotan denbora eta energia inbertitzen ditugu proiektuen erritmo geldoaren arduradunak ematen duten pertsonetan, prozesuaren zailtasunetan, falta den horietan,… Baina bada beste era batera lan egiten lagundu gaitzakeen estrategia: goazen arreta jartzera jada gertatzen ari den horretan eta gertatzea gustatuko litzaigukeenaren antza duen horretan.
Etorkizun posibleen aukeran, bat forma hartzen ari da, eta interesgarria iruditzen zaigu. Gainera, gu zalantzan jartzea eta gure planetan ez zeuden bestelako aukerak eraikitzean inspiratzea baimentzen dugu.
Nola egingo dugu etorkizun horiek izateko aukera gehiago izateko? Zeintzuk dira gure talde eta proiektuetan ditugun trebetasunak eta gaitasunak? Non dago palanka-puntua? Energia gutxiago inbertituta, non hasi gaitezke lehen aldaketa egiten?
#tekno bigunak edo antolakuntza 15m ondoren, Korapilatzen
HAUSKORTASUNA, KONGRUENTZIA ETA APUSTUA
Prozesu hauskorrak dira. Desberdina egiteko esperimentatzen ari gara, eta ezagutzen duguna errepikatzeko inertziak oso indartsuak dira. Era horretako prozesu kolektiboek forma hartzen dute inplikatutako pertsona guztien ekarpenaren emaitza bezala. Erantzunik gabeko zalantza, garrantzitsua den norbaitek abandonatzea, erantzun azkarra, indarrez adierazitako eta erantzun gabeko premia,… aukerak edo behin betiko zehaztugaberako urratsa izan daitezke. Era horretako proiektu batek funtzionatzen ez badu eta oinarririk gabe ixten badugu, hurrengo batean parte hartzera gonbidatzen ditugun pertsonek ez dute parte hartuko.
Nola entzuten ditugu kritikak? Nola zaintzen ditugu parte-hartzaileak prozesu hauetan? Borondatezko lana eta herritarren lana eskertzen ditugu? Jakin badakigu zeintzuk diren prozesuko gainerako aktoreengan gogaitzen gaituen hori gertatzeko lagundu izan dezaketen ekintzak edo gure aldetik ekintzarik egin izanak?
How to practice effectively…for just about anything – Annie Bosler and Don Greene
ERRITMOAK, EGITURAK ETA ERAIKUNTZA KOLEKTIBOA
Denborak maneiatzea funtsezkoa da. Alde batetik, barruan egoteko behar adinako tentsioari eutsi behar diogu. Bestetik, batzuetan, beste premia batzuek prozesuak luzarazten dituzte, beren lana eskaintzeko interesatuta egon zitezkeen pertsonek beste leku batzuetara alde egin dute, zalantzak zituztenei zalantza horiek berretsi zaizkie.
Denbora horiek beharrezkoak badira, zertarako aprobetxatu behar ditugun pentsatzea garrantzitsua da. Proiektuaren berri ematen eta ikuspegiak batzen jarrai dezakegu. Oso garrantzitsua da prozesu ikusezinenen berri ematea, elkarrizketetan energia inbertitzea eta aurrera egitea. Blokeoak azaltzen direnean ere, horien atzean dauden premiak ulertu eta ikaskuntza hori proiektuan sartu behar da.
Eta esperientziatik ikasteko espazioak berreskuratuaz, gure udalerrian eta beste batzuetan proiektu berriak sortzeko haziak ereiten ditugu. Elkarrekin eta bereiztuta egin beharreko hurrengo ekintzetarako ideiak berreskuratzen ditugu.
Nola batzen ditugu gertaerak? Nola partekatzen ditugu prozesuak? Zein proiektu itxi ditzakegu energia lehentasuna dutenei eskaintzeko? Zer leku bete behar dut nik proiektu honetan eta zein bete behar dituzte beste pertsonek?
BERRIKUNTZA ETA JATORRIAK
Badirudi egun lehendik dakiguna eta esperientziaren ondorioa dena ez dela berriak duen indarra bezain garrantzitsua. Beharbada “egiazko”, “bakar” edo “onena” bezala defendatutako praktika batzuen atzean, esperientzia bat errepikatzen zelako, pilatutako ikaskuntzaren lekuan. Berria bultzatzeko zahar guztiarekin amaitu nahi dutenak dauden bezalaxe, beste batzuk berria den guztitik eta horren potentzialetik babesten dira. “Kea”, “sirenaren kantuak”,… ematen dute.
Batzuetan, “berrikuntzaren” aurreko jarrera hori teknologia baztertzean ikusten da, erreminta berriak erabiltzeari uko egitea, haiekin egin dezakeguna ulertzeari uko egitea.
Mundu digitalean, batzuetan gertatzen zaigu edozein unetan edozein lekutan egoteko esperientzia izatea.
Esperientzia guztia behar dugu, eraikitakoa eta eraikitzeko dagoena; esperientziak ematen digun sorpresa-begirada eta jakin-nahia entrenatu behar ditugu, distantziaz gain.
Nola batzen ditugu proiektuak? Markak zaintzen ditugu, ahaleginei jarraipena ematearren? Nola ezagutzen ditugu une honetan egiten ari garenaren jatorria izan ziren proiektuak? Nola lortzen dugu balio-esperientziek gure zinegotzigoetan aldaketa politikoa gainditzea? Zeintzuk dira ideia berriak izendatzeko eta aurrera egiteko erabiltzen ditugun hitzak? Nola sartzen dugu gure proiektuetan gure erremintek konektibitaterako, entzuteko eta elkarlanerako duten potentziala? Zein espaziotan osatzen ditugu elkarrizketa digitalak?
DEFENDATZEA ETA ARRISKATZEA
Maiz, harreman publiko-sozialaren ikuspegitik, Herri Administrazioaren berme-funtzioa kritikatu ohi dugu. Iruditzen zaigu gardentasuna bezalako legeak ere, potentzial osoan partekatzen dugunak, gure prozedurak are zorrotzago egiten dituela. Tentsio horretan, gatazkak sortzen dira gure Udaletako sailen artean eta premien artean batzuekiko sentiberatasun handiagoa duten teknikarien artean.
Babesaren, defentsaren, prozesuen gogortasunaren atzean premiak zalantzan jartzeak are gogorrago egiten ditu. Premia horiek ezagutu eta onartu behar ditugu helburuak malgutasun eta egokitzapen handiagoa behar duten prozesuetan nola sartu jakiteko. Bi denborako prozesua egongo litzateke nolabait:
- Ez gara mugen aurka hasiko. Horien gaineko informazioa eskatuko dugu, antzeko esperientziak ezagutuko ditugu, egituraren barnean eta ahal den neurrian. Prozesuetan adituak diren pertsonei proiektuan zehar hori gogorarazteko eskatuko diegu.
- Bestalde, egitura horien zati bat sortzeko eta zalantzan jartzeko aukera ere behar dugu. Beste antzeko lekuetan kudeatutako bestelako antzeko ekimenak ezagutzea. Eta, edonola ere, beharbada, zalantza-eremuak aprobetxatzen laguntzea, positiboak eta inspiratzaileak diren aldaketa txikiei garrantzia emanaz.
Zer-nolako premiak daude prozeduren atzean? Zeintzuk dira zerbait berria egiteko esploratzeko ditugun lekuak, oraindik arautu gabe egoteagatik? Nola eraiki dezakegu lankidetza-burokrazia?
Konplexutasunean lehen urratsa beti norberarena da
Zer iruditzen zaizue? Zein alderditan hobeto moldatzen zarete? Zeinek harrapatzen zaituzte? Zertan ahalegindu gara? Balio izan du?
Aste hauetan zehar aldaketa prozesuetako zailtasunak eta estrategiak esploratzen, gogoratzen eta bizi izaten gaude. Errezetarik ez dago. Leku bateko konponbideek beste baterako balio ez izatea posiblea da. Hau frustragarria izan daiteke edo abentura bezala bizi dezakegu. Lehenak gelditzen gaitu, bigarrenak ausartzen gaitu. Eta zalantzarik gabe, bitarteko bideak daudela nabartzen ditugu. Bherria-ren edizio honetako parte hartzen ari garen pertsonak argi daukagu konektatuta gaudela mugimenduarekin eta ikerketarekin. Behin, ezagutu nuen norbaitek zioen bezala “insistencialismoa”. Nola ikusten duzue? Zer lurretan mugitzen zarete hobeto? Zeinek harrapatzen zaituzte? Zer saiatu gara? Funtzionatu zuen? Norengan sostenga gaitezke? Non probatu zuten ezer desberdina egiterik?
 |
Asier Gallastegi. Banakako prozesuetarako laguntza ematen du: erakundeetan nahiz taldeetan. Honako esparru hauetako prestakuntza du: gizarte-hezitzailea, familiako psikoterapeuta eta jarduketa sistemikoetako aditua. Ikuskaria/coacha eta erakundearen garapena. PNLko eta erakundeetako konstelazioetako practitionerra. Ikuspegi sistemikoan oinarritutako lanean dago espezializatuta gerentziaren, ekintza sozial zein bateratuaren, berrikuntza-prozesuen eta teknologia berrien erabileraren munduan. Deustuko Unibertsitateko irakaslea ere bada. |
