2023ko azken egunak aprobetxatu ditugu, nahiz eta konpromisoz beteta egon, urte honetan zehar egindako lanari buruz eta datorren urterako planteatutako jomugei buruz hausnartzeko aukera ematen digutelako; zehazki, Bherrian, lankidetza publiko-sozialaren ezaugarrien inguruan gogoeta egiteari denbora eskaini nahi genion.
2022an zehar, 6 zikloren bidez aurrera egin dugu. Ziklo horietan, batetik, Euskal Administrazio Publikoko teknikarien esperientziak eta premiak entzun ditugu; eta, bestetik, adituekin kontraste-lanak egin ditugu. Gainera, duela aste batzuk, atal berri bat atera dugu web orrialdean, informazio hori guztia modu antolatuan eta eskuragarrian aurkezteko: https://bherria.eus/eu/ezaugarriak/
10 ezaugarriren erdialdea gainditzeaz gain, kontraste bat egiteko garaia zela ikusi dugu, egindako lana berrikusteko garaia. Prozesu hori burutzeko eta aberasteko, zenbait pertsona gonbidatu ditugu, haien esperientziatik ikuspegi osagarri batzuk ekar diezazkiguketenak. Wikitokin egindako saio batean, hiru lurraldetako 15 pertsona bildu gara, lankidetza-lan honetan zeregin desberdinetan esperientzia dutenak. Jarraian, saioan zehar sortutako ideia nagusietako batzuk partekatuko ditugu.
Berrikuspen-lan horretan, funtsezko lau alderdiri erreparatu diogu bereziki:
- Errealitatearekiko lotura-maila. Zenbateraino errekonozitzen zarete islatzen ditugun dinamika eta ideietan?
- Erabilgarritasun- eta praktikotasun-maila. Nola baloratzen duzue eguneroko erabilgarritasun-klabeetan?
- Irisgarritasuna eta sakontze-mailak. Informazio maila desberdinek (infografia, laburpena, tip-ak, txostena,…) ezaugarri bakoitzaren gako nagusiak hobeto ulertzen laguntzen dute?
- Inspirazio-gaitasuna. Gure proiektuekin eta horien bideragarritasunarekin konektatu ahal izateko proiektu eta praktika errealak ezagutzen ditugu?
Egindako ebaluazioaren arabera, batez beste, 4 puntutik 3 puntu lortu ziren garapen egokienari dagokionean. Analisi kuantitatiboa kontuan hartuta, elkarrizketa baliotsua egin dugu, eta etorkizunerako garrantzitsuak diren ideia batzuk jaso ditugu:
- Pertsona bakoitzaren abiapuntua askotarikoa da, eta hori funtsezko alderdia da. Materialaren garapenak abiapuntu izan behar du proiektu bat esperientzia eta hausnarketa oso gutxirekin abian jartzen duenarentzat, eta, aldi berean, esperientzia eta ezagutza handiagoa dutenengan sakontzeko ñabardurak atzemateko aukera eman behar du. Lankidetza jorratzeko edo lankidetzara hurbiltzeko erabiltzen dugun lekua erabakigarria da ezaugarriei modu batera edo bestera begiratzeko.
- Galdera irekiek laguntzen dute gehien lurreratzen eta hausnarketetan sakontzen, teoria benetako proiektuekin konektatuz.
- Karta-jokoa oso positibotzat hartzen da, eguneroko hizkuntza errazteaz gain, pertsonen mailan lan egiten laguntzen baitigu eta, gainera, arlo guztiak garatzeko beharra defendatzen laguntzen baitu.
- Material horiek teknikarientzat pentsatu badira ere, oso baliotsuak izan daitezke lankidetza-prozesuetan parte hartzen duten eragile askorentzat: herritarretatik (haurrak, gazteak, adinekoak) hasi eta erakunde, elkarte eta abarretaraino. “Irakurketa erraz” batera egokitzea funtsezkoa litzateke testuinguru horietan aplikatzearren.
Saioan, gure ikuspegia aberastu duten ideiak aztertu ditugu, aurretik landutako edukiaren osagarri diren proiektu eta ideiekin konektatuz.
Ondoren, garatzeko dauden lau ezaugarriak aurkeztu ditugu: irekiera-maila, hibridazioa, koordinazio-espazioak eta sare-komunitarioa. Proiektu inspiratzaileak ez ezik, esperientzia garrantzitsuak dituzten pertsonak identifikatu ditugu, horietako bakoitza aberastu eta gehiago sakondu ditzaketenak. Hona hemen gure lana orientatzeko eta indartzeko bildu ditugun elementuetako batzuk:
1. Irekiera-maila. Gure ikuspegia izango da parte hartzeko estrategia inklusiboak eta irekiak asmatzea, interesatuta dauden pertsona guztiek modu esanguratsuan laguntzeko aukera izatea bermatuz.
- Komunitateak eraikitzeko eta mantentzeko prozesuen inguruko gogoeta egitea. Era horretan, kontuan hartu behar dira lurralde jakin bati lotutako komunitateak edo erronka edo proposamen jakin bati lotutakoak. Kide izatearen zentzua eta pertsonei kolektibo baten parte integral sentitzen uzten dieten loturak indartu nahi ditugu.
- Irekiera berrikuntzaren eremuan kontuan hartzen badugu, testuinguru eta leku desberdinetan proiektuen erreplikagarritasuna errazten duten ezagutza sistematizatzeko eta transferitzeko prozesuei buruz ere hausnarketa egin genezake.
- Ikuspegi intersekzionala funtsezkoa da ezaugarri hori aztertzerakoan, zeharkako ikuspegia izateaz gain. Modu horretan, maila, pribilegio, genero eta funtsezko beste elementu batzuekin zerikusia duten alderdiak ulertu eta jorratu behar dira, arlo honetan eraginkortasunez lan egiteko.
2. Prozesuen hibridazioa. Tartean dauden pertsonekin elkartzeko eta lotzeko espazio fisikoak indartzeko modua aztertu eta sakonduko dugu, geruza digitalak aberastutako lanaren bitartez.
- Prozesuak hausnartzea eta planifikatzea, digitalizazioaren eta prozesu horren gaineko ikuspegi kritikoaren arteko oreka zainduz. Erabakiak hartzeko eta hausnarketa egiteko aurrez aurreko topaketek duten garrantzia onartuko dugu.
- Adimen Artifizialari, herritarren parte-hartzeari eta lankidetzari buruzko hausnarketa eta praktika egitea.
- Software librearen eta kode irekiko erreminten erabilera eta sustapena sakontzea.
- Administrazioarekiko izapideen eta harremanen gehiegizko digitalizazioari buruz hitz egitea, kanal anitzeko prozesuak eta horien ondorioak aztertuz.
3. Koordinazio-espazioak. Gure ustez, proiektuak elkarrizketen arabera eraikitzen dira. Gure konpromisoa da koordinazio-guneak sortzea, elkarrizketa horiek izateko eszenatoki pribilegiatu gisa.
- Egituratuena dagoena eta sortzen ari dena nola lotu jorratzea, parte hartzeko organoak prozesuetarako berariaz egokitutako espazioekin artikulatuz.
- Prozesuak aurrera egin ahala, akordioak eta rolak ezartzeko mekanismoak aztertzea. Sortzen dena nola entzun eta harrapatu hausnartzea, akordioek aurrera egiten duten heinean.
4. Sare-komunitarioa. Lankidetza-prozesuak herritarren ekimena errekonozitzetik eta indartzetik abiatu behar dira. Zer gertatzen den ezagutu eta ulertu behar dugu, elkarreragin, onartu eta (elkar) lagundu.
- Ekimenak trebatzeko eta indartzeko estrategiak ezartzea, jada abian den lan ikusezina barne.
- Proiektuen arteko interkonexioa sustatzea, irekiera sare komunitarioarekin konektatuz. Martxan ez jarri errealitateak makillatzea bakarrik nahi duten prozesuak.
Bide batez, gogorarazi nahi dizuegu 2024rako programatu ditugula Bherriko Prestakuntza eta Topaketako jarduerak, eta dagoeneko parte har dezaketela.
Saioa amaitzeko, hurrena eman ditzakegun pausoei buruzko hausnarketa egin dugu:
- Lankidetza-prozesuetan inplikatuta dauden beste pertsona batzuentzat materialak eskuragarriago jartzea.
- Mentorizazio-prozesuetatik eta antzeko ikuspegietatik markatutako ezaugarriak betetzen dituzten prozesuak laguntzea eta sustatzea.
- Intersekzionalitatea integratzea ezaugarri guztietan, ezagutza hori transferitzean.
- Inplikatutako pertsonen artean erreferentzia eta kontrasteko espazioak indartzen jarraitzea, esperientzien bidez ikasteko.
- Proiektu zehatzak martxan jartzea Bherria-ko parte-hartzaileen eskutik, paraleloan lan eginez eta eskema komun batekin.
- Besteak beste, Eusko Jaurlaritza bezalako erakundeek bultzatutako sareak eta ekimenak mutualizatzea (interkonektatzea, artikulatzea,
- Espero dugu hurrengo urratsak garatzeko gai izatea informazio hori eskuartean izanda.
